โบราณสถานหว้ากอกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแห่งชาติตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เล่มที่ 97 ภาพที่ 163 หน้า 3620 วันที่ 21  ตุลาคม  2523  จากการสำรวจและศึกษาค้นคว้าของสมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในบรมราชูปถัมภ์ซึ่งมีศาสตราจารย์ดร.ระวีภาวิไลผู้ช่วยศาสตราจารย์ดร.ขาว เหมือนวงศ์และคณะร่วมกับ 
ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดประจวบคีรีขันธ์  ได้รับความร่วมมือจาก   ผู้ว่าราชการจังหวัดในสมัยนั้นคือ นาย เสน่ห์ วัฒนาธร     ศึกษาธิการจังหวัดและประชาชนชาวคลองวาฬ  เข้าสำรวจโบราณวัตถุต่างๆ  ภายในพื้นที่บ้านหว้ากอพบว่าเป็นโบราณสถานประวัติศาสตร์ทางด้านวิทยาศาสตร์ที่สำคัญยิ่งจำนวน 5 แห่งซึ่งโบราณสถานแห่งที่ 1-4  มีหลักฐานว่าเป็นแท่นที่ตั้งวัสดุอุปกรณ์ซึ่งใช้ในการทดลองทางวิทยาศาสตร์ของคณะนักวิทยาศาสตร์ชาวฝรั่งเศสจำนวน 9 คนมีหัวหน้าคณะชื่อ  เอ็ม.สเตฟาน ซึ่งได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตุตามเสด็จพระราชดำเนินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเดินทางล่วงหน้ามาสำรวจและศึกษาวิชาการทางวิทยาศาสตร์หลายสาขาระหว่างวันที่ 25 กรกฎาคมถึง 19  สิงหาคม พ.ศ. 2411  สิ่งที่ต้องตั้งบนแท่นเพื่อป้องกันการเสียหายจากพื้นทรายชายหาดเช่น  กล้องดูดาว นาฬิกาจับเวลา เครื่องมือวัดเส้นรุ้ง เส้นแวง เครื่องวัดมุม เข็มทิศ ระดับน้ำตัวอย่างพันธุ์พืช พันธุ์สัตว์ หิน ดิน แร่ธาตุ เป็นต้นลักษณะรูปร่างของโบราณสถานแห่งที่ 1-4  เป็นการก่ออิฐสอปูน รูปแท่นสี่เหลี่ยมจัตุรัส  มีความกว้างประมาณ  90  เซนติเมตร ความสูงประมาณ 40 เซนติเมตรทั้งสี่ฐานมีลักษณะคล้ายคลึงกันแต่ชำรุดไปบางส่วน

โบราณสถานแห่งที่  1