3.พระราชพิธีลงสรง
        พระราชพิธีมงคลที่ถือปฏิบัติและสืบทอดมาจากลัทธิพราหมณ์  จะประกอบพระราชพิธีนี้เมื่อพระราชโอรสมีพระชนม์มายุ  9 หรือ 11 หรือ 13 พรรษา  โดยพาไปสรงสนานที่หน้าตำหนักน้ำหรือทะเล  เพื่อถวายการสอนว่ายน้ำ  เมื่อพระบาทสมเด็จ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4  มีพระชนม์มายุได้ 9 พรรษา สมเด็จพระบรมชนกนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ประกอบพระราชพิธีลงสรง ตามแบบราชประเพณี  นับเป็นพระราชพิธีมงคลครั้งแรกที่จัดขึ้นในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เพื่อเฉลิม
พระเกียรติสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ  ในครั้งนั้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรงได้รับพระราชทานนามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า  สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้ามงกุฎสมมุติเทวาวงศ์พงศ์อิศวรกษัตริย์วรขัตติยาราชกุมาร
4.พระราชพิธีโสกันต์
        พระราชพิธีที่มีความสำคัญยิ่ง  รองจากพระราชพิธีราชาภิเษก สมเด็จพระบรมชนกนาถมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้ประกอบพระราชพิธีโสกันต์เจ้าฟ้ามงกุฎ เมื่อมีพระชนมายุย่างเข้า  13  พรรษา  ทรงโปรดเกล้าฯให้สร้างเขาไกรลาศจำลอง  และสระอโนดาต  คล้ายสถานที่ที่พระอิศวรใช้ประกอบพิธีโสกันต์พระคเณศวร์ซึ่งเป็นพระราชโอรสพระราชพิธีโสกันต์เจ้าฟ้ามงกุฎ  นับเป็นเจ้าฟ้าองค์แรกแห่งราชวงศ์จักรีที่จัดถวายอย่างเต็มยศ  เพื่อเฉลิมพระเกียรติและเป็นมงคลแก่ชีวิต  ตามลัทธิพราหมณ์ที่สืบทอดกันมา
5.บรรพชาเป็นสามเณร
         ตามขนบธรรมเนียมประเพณีไทย  บรรดาเจ้านายที่เริ่มจะเป็นเด็กหนุ่มมักจะบรรพชาเป็นสามเณรและอุปสมบทในบวรพุทธศาสนา  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่  4  ทรงได้รับการปฏิบัติเช่นเดียวกับชายไทยทั่วไป  เมื่อพระชนมายุได้  14  พรรษา  สมเด็จพระบรมชนกนาถ  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯจัดให้มีพิธีบรรพชาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เป็นสามเณร ณ  พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม  มีพระสมเด็จพระสังฆราช (มี) วัดมหาธาตุ
เป็นพระอุปัชฌาย์ พระองค์เสด็จประทับจำพรรษาอยู่ ณ วัดมหาธาตุ  เป็นเวลา 7 เดือน จึงลาบรรพชา  เพื่อทรงศึกษาวิชาการ
ด้านต่างๆตามพระราชประเพณี
6.ผนวชเป็นพระภิกษุ
        เมื่อพระชนมายุย่างเข้า  21  พรรษาสมเด็จเจ้าฟ้ามงกุฎทรงผนวชเป็นพระภิกษุตามราชประเพณี    ณ  พระอุโบสถวัด
พระศรีรัตนศาสดาราม  มีสมเด็จพระสังฆราช  (ค่อน)  วัดมหาธาตุ  เป็นพระอุปัชฌาย์  ได้รับพระนามขณะทรงผนวชว่า 
วชิรญาณภิกขุ  หรือ  วชิรญาณเถระ  พระองค์ทรงเสด็จไปประทับจำพรรษาเพื่อศึกษาวิปัสนาธุระ  ณ  วัดสมอราย  (ปัจจุบันคือวัดราชาธิวาส)  ทรงผนวชได้เพียง  15  วัน  สมเด็จพระบรมชนกนาถเสด็จสวรรคตโดยมิไดแต่งตั้งพระราชโอรสพระองค์ใดเป็นผู้สืบสันตติวงศ์  พระบรมวงศานุวงศ์ชั้นผู้ใหญ่  มีความคิดเห็นตรงกันจึงได้ทูลเชิญกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์พระเชษฐาสมเด็จเจ้าฟ้ามงกุฎขึ้นครองราชย์สมบัติ  มีพระนามว่าพระบาทสมเด็จนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่  3  ทรงมีความชำนาญในด้านการปกครองบ้านเมือง  ซึ่งในขณะนั้นบ้านเมืองกำลังอยู่ในภาวะคับขัน  ประเทศอังกฤษกับประเทศพม่าเริ่มทำสงครามอยู่ใกล้ประเทศไทย  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่  4  จึงทรงดำรงอยู่ในสมณเพศต่อไปอย่างไม่มีกำหนด 
ทั้งๆที่ทรงตั้งพระทัยไว้แต่เดิมว่าจะทรงผนวชเพียงพรรษาเดียว 

หน้า 1 | 2